W sercu Małopolski, gdzie historia splata się z codziennością, Oświęcim — miasto znane przede wszystkim z powodu tragicznych wydarzeń II wojny światowej — stara się także pielęgnować pozytywne aspekty swojej wielowarstwowej historii i kultury. Jednym z nich jest dziedzictwo św. Jana Bosko, którego życie i nauki zyskały tu nie tylko duchowe, ale i społeczne znaczenie. W 2013 roku, decyzją Stolicy Apostolskiej, ten włoski kapłan, wychowawca i założyciel Zgromadzenia Salezjańskiego, został ustanowiony patronem miasta, co stanowiło potwierdzenie głębokiego wpływu jego idei na lokalną społeczność. W niniejszym artykule przyjrzymy się, jak dziedzictwo św. Jana Bosko, manifestujące się w Oświęcimiu poprzez działalność salezjanów i różnorodne inicjatywy społeczne, przyczynia się do rozwoju i umacniania lokalnej tożsamości, otwierając przed młodzieżą drzwi do lepszego życia.
Wprowadzenie relikwii i ustanowienie patronatu
W dniach 15-17 sierpnia 2013 roku, mieszkańcy Oświęcimia oraz goście z innych miast regionu, mieli wyjątkową okazję uczestniczyć w historycznym wydarzeniu. Przybycie relikwii św. Jana Bosko do miasta, podczas światowej peregrynacji, stało się znaczącym momentem dla lokalnej społeczności. Kulminacją wizyty było uroczyste ogłoszenie św. Jana Bosko Patronem Miasta Oświęcim, co miało miejsce 16 sierpnia 2013 roku, w trakcie mszy świętej celebrowanej przez biskupa Tadeusza Rakoczego. Otrzymując dekret z rąk biskupa, Janusz Chwierut, pełniący wówczas funkcję prezydenta miasta, podkreślił, że spuścizna św. Jana Bosko mocno wpisała się w dzieje Oświęcimia, zwłaszcza w obszarach duszpasterskich i edukacyjnych, otwierając miasto na przyszłość.
Życiorys Świętego Jana Bosko
Święty Jan Bosko, urodzony 16 sierpnia 1815 roku w Becchi, już od najmłodszych lat wykazywał głębokie zrozumienie swojego powołania. Pomimo skromnych początków i trudności w dostępie do edukacji, dzięki determinacji i wsparciu matki, Małgorzaty Occhieny, przeszedł długą drogę od wiejskiego chłopca do wykształconego kapłana, a wreszcie założyciela zakonu Salezjanów. W swojej działalności kierował się przede wszystkim troską o młodzież, zwłaszcza tę opuszczoną i bezdomną, stawiając na edukację jako narzędzie do lepszego życia.
Działalność edukacyjna i zakonna
Jan Bosko nie tylko zakładał szkoły, ale stworzył cały system wychowawczy, który do dziś jest stosowany przez salezjanów na całym świecie. System ten, zwany „Systemem Uprzedzającego”, opierał się na przekonaniu, że edukacja powinna być przede wszystkim przystępna, a wychowanie oparte na miłości, a nie karze. W 1859 roku założył Pobożne Towarzystwo Św. Franciszka Salezego (salezjanie) i w 1872 roku zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych (salezjanki), które szybko rozrosły się, stając się jednymi z największych zgromadzeń zakonnych na świecie.
Salezjanie w Polsce i w Oświęcimiu
Salezjanie przybyli do Polski w roku 1898, otwierając swoją działalność w mieście, które z czasem stałoby się szczególnym miejscem kultu ich założyciela – Świętego Jana Bosko. Oświęcim, jako pierwsza lokalizacja ich działalności, zyskał nie tylko na znaczeniu duchowym, ale również edukacyjnym i społecznym. Mimo wielu wyzwań, w tym okresów wojen i zawirowań politycznych, salezjanie nieustannie dążyli do rozwijania swojej misji edukacyjnej i wychowawczej.
Rozwój liczbowy i geograficzny
W ciągu prawie wieku od swojego przybycia do Polski, salezjanie znacząco rozszerzyli swoją działalność. Do roku 1981 liczba członków zgromadzenia wzrosła do 1054, a liczba placówek do 199. Te liczby świadczą o dynamicznym rozwoju i adaptacji do lokalnych potrzeb. Salezjanie otwierali szkoły, warsztaty, internaty oraz centra wychowawcze, które były odpowiedzią na społeczne i kulturalne wyzwania poszczególnych okresów, zarówno w miastach, jak i na obszarach wiejskich.
Wpływ na edukację i wychowanie
Działalność salezjanów w Polsce charakteryzuje się szczególnym naciskiem na edukację i formację młodych ludzi w duchu chrześcijańskim. Wychowanie przez pracę, sport, sztukę oraz naukę stanowi o unikalności ich metody, która wynika bezpośrednio z filozofii Świętego Jana Bosko. Dzięki takim działaniom wiele pokoleń młodych Polaków otrzymało solidne podstawy do osobistego rozwoju i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i religijnym kraju.
Dziedzictwo i wpływ na współczesność
Święty Jan Bosko, jako patron Oświęcimia, reprezentuje wartości, które przekraczają granice konkretnych instytucji czy organizacji. Jego dziedzictwo w mieście manifestuje się nie tylko poprzez działalność salezjanów i ich placówki edukacyjne, ale również przez szeroko pojęty duch wspólnoty, który jest żywo kultywowany w lokalnym społeczeństwie.
Duch wspólnoty, tak bardzo charakterystyczny dla nauk św. Jana Bosko, w Oświęcimiu przejawia się poprzez różnorodne inicjatywy społeczne, które mają na celu wsparcie i integrację mieszkańców, szczególnie młodzieży. Salezjańskie wartości jak pomoc bliźniemu, edukacja i formacja młodych ludzi stanowią podstawę dla wielu projektów społecznych, które angażują lokalnych mieszkańców do działania na rzecz innych, budując silne i trwałe więzi społeczne.
Promocja edukacji jest jednym z najważniejszych aspektów dziedzictwa św. Jana Bosko w Oświęcimiu. Salezjanie, kontynuując jego dzieło, kładą szczególny nacisk na dostarczanie młodzieży narzędzi niezbędnych do rozwoju osobistego i zawodowego. Przez różnorodne formy edukacyjne, takie jak szkoły, warsztaty czy kursy, salezjanie otwierają przed młodymi ludźmi drzwi do lepszego życia, ucząc ich nie tylko umiejętności praktycznych, ale również wartości takich jak odpowiedzialność, uczciwość i poszanowanie dla innych.
Podsumowanie
Ustanowienie św. Jana Bosko patronem miasta Oświęcim nie tylko umocniło lokalną tożsamość, ale również podkreśliło znaczenie wartości chrześcijańskich w codziennym życiu społeczności. Salezjanie promują życie zgodne z zasadami wiary, które obejmuje nie tylko praktyki religijne, ale także aktywną społeczną odpowiedzialność. W duchu św. Jana Bosko, mieszkańcy Oświęcimia są zachęcani do bycia aktywnymi uczestnikami społeczeństwa, którzy nie tylko dążą do własnego rozwoju, ale również są gotowi służyć pomocą i wsparciem dla potrzebujących.
